Foto: Jos Rams. Grafheuvels Zuylensteinse bos.

Raatakkers.

In de late Bronstijd tot in de Romeinse tijd werden er vierkante of rechthoekige akkers (raatakkers) die tegen elkaar aanlagen gebouwd. Om dit landbouwsysteem te gebruiken kon men oude graansoorten zoals emmertarwe, spelt en vlas enz. verbouwen. Bij het schoonhouden van de akker werden plantenresten, keien, boomwortels en onkruid van het akker verwijderd en aan de zijkant van de akker gedeponeerd. Na verloop van de tijd ontstonden er daardoor wallen/dijkjes. Er zijn raatakkers te vinden op diverse plekken op de Utrechtse Heuvelrug zo ook op deze plek. Je kan de akkers herkennen door laag over de grond te kijken, dan ziet je lage walletjes/dijkjes liggen. 

Onder de afbeeldingen meer toelichting over de raatakkers.

Door de gemeente-archeoloog Peter Weterings is een info-blad "Graven in het Groen" gemaakt over raatakkers (infoblad nr 16). 

Of bekijk de online lezing over raatakkers.

Hoogtekaart van raatakkers. 

Zo heeft mogelijk het landschap in de Bronstijd en Romeinse tijd tussen Leersum en Elst er uit gezien. 

Bron: www.ahn.nl, gemeente Utr. Heuvelrug, M. Creemers.

Raatakkers of Celtic Fields zijn kleinschalige akkercomplexen die dateren uit de ijzertijd, zo’n 3000 jaar geleden. In die periode was er nagenoeg geen begroeiing op de Heuvelrug. De akkers waren rechthoekig of vierkant, lagen tegen elkaar aan en werden gescheiden door grondwallen. Zij waren niet al te groot, zo’n 30 x 30 tot 50 x 50 m, “ploegvriendelijk” dus. De grond werd niet gekeerd, zoals nu gebeurt, maar eerder alleen maar losgetrokken. Dat gebeurde met een eergetouw, een gebogen houten balk, vaak met een ijzeren punt, die door ossen door de akker werd getrokken. 

De wallen rondom ontstonden doordat de bovenlaag, die uitgeput raakte, werd afgeschraapt en naar de randen van de akker werd geschoven. De akkers werden daarna bemest met nieuwe, vruchtbare zoden of humus, die van elders werden aangevoerd. De wallen bleven niet braak liggen. Ook daar werden gewassen op verbouwd. Over de steeds breder wordende wallen kon met ook
met kar en trekdier rijden. 
Naast de akkers werden eenvoudige houten boerderijtjes gebouwd, waarin de boerenfamilie en hun vee woonden. Deze boerderijen gingen slechts enkele tientallen jaren mee en dan was vaak nieuwbouw noodzakelijk. De nieuwe boerderijen werden op een andere plek gebouwd, maar wel naast of op het akkercomplex.
De benaming Celtic Fields, Keltische Velden, behoeft enige uitleg. Want wat hebben deze akkers met de Kelten te maken? Dat antwoord kan kort zijn: niets! Deze benaming was sinds de jaren 20 van de vorige eeuw in Engeland in gebruik. Britse archeologen dachten dat er een verband was tussen de akkers en de Kelten. Tevens was er een theorie dat de akkers ooit Romeinse legerplaatsen waren. Maar ook daarvan bleek geen sprake te zijn. Vanwege de raatstructuur worden ze in Nederland “raatakkers” genoemd, soms ook “netakkers”. Maar geen van deze namen is echt in zwang geraakt, Celtic Fields klinkt toch wat
interessanter, vind je niet?

tekst Paul Goudswaard

Maak jouw eigen website met JouwWeb